Η μεγάλη γιορτή της Παναγίας Φανερωμένης στην Νέα Μηχανιώνα του Δήμου Θερμαϊκού.
Από την Ιερά Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς ανακοινώθηκε το πρόγραμμα πανηγύρεως του Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης της Νέας Μηχανιώνας.
Η ”Παναγία Μηχανιώτισσα” μεταφέρθηκε από τους ευσεβείς Μηχανιώτες στο νέο τόπο εγκατάστασής της. Ενδόμυχος όμως πόθος τους ήταν να αξιωθούν μια μέρα να την ενθρονίσουν σε Nαό ανταξιό της. Παρά τα βάσανα και τις στερήσεις τους δεν άργησαν να αναγείρουν, στην Νέα Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης, στον σημερινό Δήμο Θερμαϊκού, ένα Ιερό Ναό.
Η Ιστορία Της
Η φωτιά και το λεπίδι αφανίζουν τους Έλληνες σε Πόντο και Μικρά Ασία. Το ημερολόγιο γράφει 29 Αυγούστου 1922 και φορτωμένοι με ό,τι υπάρχοντα έχουν καταφέρει να περισώσουν οι κάτοικοι από τη Μηχανιώνα της Κυζίκου μπαίνουν σε ένα ατμόπλοιο και παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς.
Μια πρόσφυγας που εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη είναι η κυρά Κατίγκω Μαούτσα, ή Λαζαράκαινα.
Προτού φύγει όμως από το σπίτι της θα προσπαθήσει να φέρει στη νέα πατρίδα και κάτι ιερό. Η χήρα Κατίγκω, που ήταν καντηλανάφτρα της Εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης, πήρε τον Κώστα Καματάκη και τον Γρηγόρη Μπογάκη που ήταν τότε 15 ετών και με τα εγγόνια της έφτιαξαν μια υφασμάτινη θήκη στην οποία έβαλε την εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης. Η εικόνα θα μπει σε ένα ντέγκι (μεγάλο δέμα) με ρούχα και κάπως έτσι θα διασωθεί και θα έρθει στην Ελλάδα.
H Μηχανιώνα των 2.500 Ελλήνων
Στις αρχές του 20ού αιώνα στη Μηχανιώνα της Κυζίκου ζούσαν 2.500. Η πόλη που σήμερα λέγεται Çakilkoyu (Τσακίλκιοϊ) ήταν αμιγώς ελληνική και όπως την περιγράφει ο ακαδημαϊκός δάσκαλος Μαργαρίτης Ευαγγελίδης ήταν τόπος «εξακουστός δια το κάλλος και την σεμνότητα των γυναικών, το χρηστόν ήθος και την ευσέβειαν των ανδρών».
Γεωγραφικά βρίσκεται στα παράλια της ανατολικής πλευράς της χερσονήσου της Κυζίκου και υπάγεται στο νομό Πανόρμου. Μεταξύ των προσωπικοτήτων που ανέδειξε η ελληνική κοινότητα ήταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Νικόδημος αλλά και αρχιερείς όπως ο Κασσανδρείας Προκόπιος και ο Σωζοπόλεως και Αγαθουπόλεως Παρθένιος.
Η Παναγιά οδηγήτρια και προστάτιδα
Λέγεται ότι στη χερσόνησο της Κυζίκου υπήρχαν δύο εικόνες με την προσωνυμία «Φανερωμένη». Αυτή που ανήκε στη Μηχανιώνα ήταν η Παναγία η Μεγάλη.
«Οι Μηχανιώτισσες γυναίκες τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας την είχαν πάντα μαζί τους, οδηγήτρια και προστάτιδα σε όλη την περιπέτεια του κατατρεγμού, μέχρι που ήρθαν να ριζώσουν εδώ στο όμορφο ακρογιάλι του Θερμαϊκού, που τότε σε έπαιρνε ο φόβος από την ερημιά και τα φίδια που ξετρύπωναν από τον ακαλλιέργητο τόπο», έγραφε ο παλιός διευθυντής του 1ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Μηχανιώνας, Α.Ρ. Ματίκας.
Όταν έφτασε στη Θεσσαλονίκη η Παναγία Φανερωμένη ήταν πια η «Μηχανιώτισσα». Η νέα της στέγη θα είναι ένα ξύλινο παράπηγμα δίπλα στις πρόχειρες σκηνές των προσφύγων.
«Οι Μηχανιώτες ήταν και πολύ θρήσκοι και έφτιαχναν στα χωράφια τους εξωκλήσια. Πάνω απ’ όλα είχαν στην πρώτη γραμμή την εκκλησία και δεν έλειπαν καμιά Κυριακή και γιορτή, ακόμα και όταν ήταν στην ξενιτιά για ψάρεμα», αναφέρει ο Βαγγέλη Χατζημπιρπιλού στο εκλαϊκευμένο κείμενο της «Ιστορίας της Νέας και Παλαιάς Μηχανιώνας».
Σύμφωνα με το παλιό μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, Αλέξανδρο Σαραφίδη, τα θεμέλια του ναού μπήκαν το 1927 και η ανέγερση της εκκλησίας τελείωσε το 1932. Και όπως έλεγε χαρακτηριστικά «μικροί και μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά εργάσθηκαν για να γίνει ο ναός. Όταν χτυπούσε η καμπάνα, όλοι έτρεχαν να πιάσουν δουλειά, καθένας αναλόγως με τη δύναμή του. Και έβλεπες γυναίκες σκαρφαλωμένες στις σκάλες, να δίνουν χέρι με χέρι τα τούβλα και τα κεραμίδια στους εργάτες. Και παιδιά να κάνουν σειρά και το ένα δίνοντας στο άλλο, να μεταφέρουν από την παραλία τα υλικά».
Η πρώτη εκκλησία συμβόλιζε τη σύνδεση με τις πατρογονικές εστίες, δίνοντας και το στοιχείο της ιδιαίτερης θρησκευτικότητας των Μηχανιωτών προσφύγων, αποτελώντας παράλληλα και μια κοινή βάση για τη συγκρότηση της τοπικής κοινωνίας.
Την ίδια χρονιά καθιερώνεται η ετήσια πανήγυρις με την οποία κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου γιορτάζονται τα Εννιάμερα της Παναγίας.
Ο σημερινός Ναός της Παναγίας Φανερωμένης με άριστα αρχιτεκτονικά στοιχεία, συγκεντρώνει τον θαυμασμό των επισκεπτών, αρκετοί από τους οποίους έρχονται και από τη Νότιο Ελλάδα και τα νησιά με οργανωμένες εκδρομές.
Τα θεμέλια του Ιερού Ναού όπως αυτός είναι σήμερα, τέθηκαν στις 9 Μαρτίου 1975. Τα εγκαίνια του τελέστηκαν, με κάθε εκκλησιαστική τάξη και μεγαλοπρέπεια, την Κυριακή 27 Μαΐου 1984. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια έγιναν από τον αρχιτέκτονα κ. Γεώργιο Αξιώτη, ειδικό ναοδόμο. Το κτίριο ανοικοδόμησε ο εργολάβος Βασίλειος Πατεράκης. Η χωρητικότητα του Ναού ανέρχεται στα 4.000 άτομα. Το μήκος του Ι. Ναού είναι 35 μ. Το πλάτος 22 μ. Το ύψος του τρούλου εσωτερικώς από το δάπεδο υπογείου του είναι 26,50 μ. η δε διάμετρος αυτού 13 μ. Στο Ιερό Ναό υπάρχουν πέντε παρεκκλήσια, εκ των οποίων τα δύο έχουν εγκαινιασθεί προς τημή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου.
Τα εννιάμερα της Παναγίας
15 χρόνια μέτρησε η Παναγία, Αγία Μητέρα απανταχού των χριστιανών μετά την απώλεια έστω και υπό θεϊκή καθοδήγηση και υπόσταση του Υιού της Ιησού. Η Κοίμηση της ωστόσο υπενθύμισε τη θνητή της πλευρά που όμως καθαιρέθηκε σχεδόν αυτόματα εννέα μέρες μετά.
Γι αυτό το λόγο η Εκκλησία γιορτάζει με ευλάβεια και μεγαλοπρέπεια τα λεγόμενα “Εννιάμερα της Παναγίας” που στην ουσία αποτελούν τη λήξη της εορτής της Κοιμήσεως. Τελευταίος γήινος προορισμός της Παναγίας αποτέλεσε το χωριό Γεσθημανή και στο οποίο οι περίοικοι Την αντιμετώπιζαν ως πνευματική καθοδηγήτρια. Εκεί η ίδια εκοιμήθη.
Οι γραμμές της Αγίας Γραφής αναφέρονται εξονυχιστικά στην μετά από λίγες ημέρες αποκάλυψη της αναλήψεως του σώματος Της στους ουρανούς καθώς και στον τρόπο που μεσολάβησε υπό τη Θεία Χάρη για να αποκαλυφθεί το μεγαλείο της αναστάσεως Της.
Ο λεγόμενος άπιστος Θωμάς αποδείχθηκε και ασυνεπής καθώς δεν μπόρεσε να παραβρεθεί στην τελετή ταφής της Παναγιάς αργώντας τρεις μέρες. Ωστόσο όταν κατέφθασε ζήτησε να του ανοίξουν τον τάφο για να προσκυνήσει το σώμα της Θεοτόκου. Μόλις όμως εγένετο έτσι οι παρευρισκόμενοι είδαν την Παναγία να ανεβαίνει στον Ουρανό αφού έλυσε πρώτα τη ζώνη Της δίνοντας την στον Απόστολο Θωμά.
Πρόκειται φυσικά για την Τίμια Ζώνη η παράδοση της οποίας γιορτάζεται στις 31 Αυγούστου. Μαζί με την Αγία Ζώνη διεσώθηκαν ο χιτώνας και το πέλπλο του κεφαλιού Της γνωστό ως μαφόριο ή εσθήτα.
Η γιορτή της Μηχανιώτισσας θεωρείται τόσο σημαντική όσο οι γιορτές της Παναγίας της Τήνου και της Παναγίας Σουμελά.
H φήμη της θαυματουργού εικόνος της Παναγίας Φανερωμένης είναι πανελλήνια και έχει φτάσει και έξω από τα όρια της Ελλάδος. Κάθε χρόνο χιλιάδες έρχονται από παντού για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα και να παρακαλέσουν για υγεία.
Θαύματα Παναγίας Φανερωμένης Μηχανιώνας Θεσσαλονίκης
Στο βιβλιαράκι του Ματίκα που εξέδωσε το 1959 η προσφυγοπούλα Κυριακίτσα Καψάλα του περιγράφει πώς την βοήθησε η Παναγία: «Ήμουνα 27 χρονών νιόπαντρη όταν ήμουνα άρρωστη στην παλιά Μηχανιώνα και το κεφάλι μου γύρισε πίσω. Κανένα φάρμακο και κανένας γιατρός δεν μπορούσε να με κάνει καλά. Και η Παναγία μας, μεγάλη η χάρη της, σαν φέραν την εικόνα Της στο σπίτι μας, με γιάτρεψε αμέσως».
Η κ. Ιορδάνα Ρηγάκη θυμάται εξιστορεί και μεις καταγράφουμε τα θαύμα της Παναγίας της Μηχανιώτισσας (Ι.Μ. Νέας Κρήνης & Καλαμαριάς) που ακολουθεί:
-Νέα ήμουν, όταν βρέθηκα στο ναό της Παναγίας να παρακολουθήσω τον εσπερινό. Τότε ήρθε και μια γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η οποία συνόδευε το αγοράκι της, που θα ήταν 6-7 χρονών. Στο πρόσωπό της ήταν ζωγραφισμένος ο πόνος, ενώ τα σημάδια της σωματικής και ψυχικής κούρασης ήταν φανερά πάνω της. Είδα όμως πως η μητρική της στοργή έκρυβε μια μυστηριώδη δύναμη που προερχόταν από το μεγάλο της πόνο.
Το μικρό αγοράκι αυτής της μάνας υπόφερε από μια πληγή στο πόδι, που δεν θεραπευόταν. Η μητέρα γύρισε το παιδί της σε πολλούς γιατρούς και νοσοκομεία και το μόνο που πέτυχε ήταν να καταντήσει πιο φτωχή.
Εκείνο το απόγευμα έφτασε η μητέρα με το αγοράκι στην Παναγία. Γονάτισε κάτω από τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας και την παρακάλεσε για αρκετή ώρα. Όταν κουράστηκε στην προσευχή, είχε πάρει να νυχτώνει. Ζήτησε από τους ιερείς να την αφήσουν να περάσει τη νύχτα μαζί με την Παναγία στο ναό. Έστρωσε πρόχειρα στο πάτωμα, κάτω από τα πόδια της Παναγίας για το παιδί της και τον εαυτό της. Ενώ ετοίμαζε τις κουβέρτες για να ξαπλώσουν, δέχτηκε μια απρόσμενη επίσκεψη: Της παρουσιάστηκε μπροστά της μια γυναίκα ωραία, μεγαλοπρεπής, η οποία είχε πάνω της κάτι το ξενικό και το διάφορο απ’ όλες τις γυναίκες, «Οια τις νύμφη περικαλλής τη απροσίτω αίγλη ωραϊζομένη του Πνεύματος» (Ιερός Δαμασκηνός), η οποία παρουσιάστηκε σαν μια ωραιοτάτη νύφη στολισμένη με μια λάμψη, άφταστη, του Αγίου Πνεύματος. Με απλότητα, γλυκύτητα και καταδεκτικότητα ρώτησε τη μάνα:
-Τι έχει το παιδί σου κυρία;
Κι η μητέρα απάντησε: -Έχει μεγάλο κακό στο πόδι του, έχει αγιάτρευτη πληγή.
Η επισκέπτρια γυναίκα, δεν είπε τίποτα. Έφυγε ήρεμα, γαλήνια και μεγαλόπρεπα όπως είχε έρθει.
Το πρωί ετοιμάστηκε η μάνα να καθαρίσει την πληγή και να αλλάξει τους επιδέσμους. Και τότε, ω του θαύματος!, ποια υπήρξε η έκπληξή της! Η πληγή είχε θεραπευτεί! Η Παναγία με τη θεία Της επίσκεψη είχε θεραπεύσει την αγιάτρευτη πληγή του παιδιού και φεύγοντας πήρε το κακό, την αρρώστια, μαζί Της.
Αλλο θαύμα έγινε στην Χαρίκλεια Σουσάνη, από την Γαλάτιστα Χαλκιδικής, 17 ετών τότε κοπέλα. Τώρα είναι παντρεμένη, ονομάζεται Σαλαχώρα και μένει στην Θεσσαλονίκη. Η Χαρίκλεια δούλευε ως μοδίστρα, όταν κατάπιε μια καρφίτσα.
Αμέσως της έγεινε εγχείριση, και οι γιατροί της αφαίρεσαν την καρφίτσα. Αντί όμως να γίνει καλύτερα η κοπελίτσα, έγινε χειρότερα. Έμεινε συγκεκριμένα 5 μήνες σε νοσοκομείο και 15 μέρες σε κλινικές της Θεσσαλονίκης. Στο τέλος κατάντησε τελείως παράλυτη. Ήταν απελπιστική η κατάσταση της. Οι γιατροί είχαν παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια, ο δε γιατρός της Γαλάτιστας, είχε πει: «Να μου κόψετε τα χέρια αν γίνει καλά αυτή η κοπέλα».
Επί 4 ημέρες είχε διαρκώς σπασμούς. Στο τέλος την κοινώνησαν και περίμεναν το μοιραίο. Ενώ όλοι βρισκόταν στην θλιβερή αυτή κατάσταση, ο αδελφός της Χαρίκλειας τους παρότρυνε να την πάνε στην Μεγαλόχαρη της Μηχανιώνας. Πήγαν στην Μηχανιώνα και έμειναν δίπλα στην Μεγαλόχαρη, σε ένα κελί, προσευχόμενοι και παρακαλώντας την να κάνει το θαύμα της.
Πράγματι, στις 28 Φεβρουαρίου η Χαρίκλεια επέταξε με τα χέρια της τα κλινοσκεπάσματα και εξέφρασε την επιθυμία να χαιρετήσει την Εικόνα της Θεομήτορος. Ρίγη κατέλαβαν τους παρευρισκομένους, όταν την είδαν να ασπάζεται την Εικόνα, γεμάτη πληγές. Την άλλη μέρα άναψε μόνη της το κανδήλι της Μεγαλόχαρης. Είχε ξαναπερπατήσει.
Δεν είναι τα μοναδικά αυτά θαύματα της Μεγαλόχαρης. Έχουν γίνει και πολλά άλλα, σωματικά και ψυχικά…
Η ετήσια πανήγυρις, με την οποία κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου γιορτάζονται τα εννιάμερα της Παναγίας, καθιερώθηκε στα 1927.
Για να τιμήσουν την Παναγία τη Μηχανιώτισσα, να την προσκυνήσουν και να ζητήσουν τη χάρη της, καταφθάνουν κάθε χρόνο τέτοια εποχή δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες. Eίναι οι χριστιανοί που προσέρχονται στη χάρη της, ταπεινοί προσκυνητές και ικέτες,από όλα τα μέρη της Μακεδονίας και μακρύτερα ακόμη, από όλες τις περιοχές της Ελλάδος.
Μάλιστα, την χάρη της Παναγίας έχει τιμήσει με την παρουσία του στο παρελθόν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι για εκείνες τις μέρες υπάρχουν πάντοτε κυκλοφοριακές ρυθμίσεις από την τροχαία, προκειμένου να μην δημιουργηθούν προβλήματα από τον μεγάλο όγκο οχημάτων που προσεγγίζει το σημείο.
- Με πληροφορίες από το ιστολόγιο του Σπύρου Κουζινόπουλου farosthermaikou.blogspot.gr.
- Φωτογραφίες: Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης Νέας Μηχανιώνας.
